Na kształtowanie się zwyczajów żywieniowych u dzieci w ogromnym stopniu wpływa jego najbliższe otoczenie, a więc środowisko rodzinne, a także przedszkole i szkoła. Dzieci bardzo szybko przejmują nawyki żywieniowe bliskich im osób, dlatego to właśnie od rodziców i opiekunów oczekuje się podjęcia wszelkich starań, by dziecko było świadome dużej wagi właściwego sposobu odżywiania. W czasach epidemii nadwagi i otyłości, a także takich chorób dietozależnych jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy zespół metaboliczny (liczne zaburzenia jak nadciśnienie tętnicze, insulinooporność, zaburzenia lipidowe) warto zdać sobie sprawę, że im wcześniej rozpoczniemy edukację żywieniową, tym łatwiej będzie uniknąć negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Jeśli już jesteśmy tego świadomi czas na działania.
Bądź wzorem do naśladowania
Niezależnie od tego czy jesteś rodzicem, wychowawcą, opiekunką, starszą siostrą czy bratem pamiętaj, że dziecko cię obserwuje. Żeby dać dobry przykład najmłodszym powinniśmy zastanowić się nad naszą codzienną dietą. Nie oczekujmy od dziecka, że będzie jadło pełnowartościowe śniadania jeżeli sami smarujemy chleb kremem czekoladowym albo że nie będzie jadło żywności typu Fast Food jeśli sami przynosimy ją do domu i zastępujemy nią domowy obiad lub kolację. Dziecko nie zacznie jeść warzyw, jeśli my sami prawie ich nie jemy. Nie wybierze owoców zamiast słodyczy, jeśli widzi, że my objadamy się ciastkami i raczej nie zacznie pić wody, jeśli widzi, że wszyscy w rodzinie piją słodkie napoje. Jeśli zatem naprawdę zależy nam na tym, by dziecko dokonywało świadomych i rozsądnych wyborów żywieniowych, sami nauczmy się ich dokonywać. Postarajmy się o zdrowsze menu i stopniowo eliminujmy błędy żywieniowe. Wdrażając zasady racjonalnego odżywiania pozytywnie wpłyniemy na zdrowie swoje i bliskich oraz przekażemy dobre nawyki dzieciom.
Zdrowe posiłki w zdrowej kuchni
Mówi się, że kuchnia to serce domu. Z pewnością jest to miejsce, które w dużej mierze wpłynie na sposób odżywiania naszych dzieci. Kuchenne półki nie powinny uginać się pod ciężarem słodyczy i słonych przekąsek, bo każde dziecko doskonale wie, gdzie te smakołyki się znajdują i z pewnością znajdzie sposób, żeby się do nich dostać. Lodówka powinna być przede wszystkim czysta, a produkty w niej przechowywane powinny mieć określone miejsce i jeśli jest taka potrzeba – specjalny pojemnik. Nie powinno być w niej produktów starych i przeterminowanych. W ten sposób uczymy dzieci dbania o bezpieczeństwo żywności, które jest bardzo ważnych elementem edukacji żywieniowej. Warto pokazywać swoim pociechom datę przydatności do spożycia, tłumaczyć jak długo można przechowywać otwarty jogurt czy też opowiedzieć co jest w zamrażalniku. Suche produkty jak makarony, kasze czy ryż warto przechowywać w słoikach lub plastikowych pojemnikach i uczyć dzieci ich nazw. Zdrowa kuchnia powinna znaleźć miejsce na świeże warzywa i owoce, a także pachnieć ziołami. Włączając dzieci do przygotowywania potraw zachęcimy je jednocześnie do delektowania się ich smakiem, co ma szczególne znaczenie w przypadku tzw. niejadków.
Świadome zakupy
Umiejętność dokonywania świadomych wyborów na zakupach to jeden z elementów zdrowego odżywiania. Spróbuj razem z dzieckiem przygotować listę zakupów. Pójdźcie razem do supermarketu i wspólnie przeglądajcie etykiety produktów spożywczych. Starsze dzieci mogą przyjąć rolę „detektywa”, który będzie miał za zadanie np. znaleźć musli o najmniejszej zawartości cukru. Zabierz dziecko także na targ i pozwól mu wybrać świeże warzywa i owoce.
Nie przesadzaj z zakazami
We wszystkim należy zachować umiar i zdrowy rozsądek, również w zakazach. Pamiętajmy o tym, by poprzez przesadnie rygorystyczną dietę nie zbudować negatywnej wizji zdrowego odżywiania u najmłodszych. Niech codzienne menu będzie zdrowe, ale i przyjemne. Pozwólmy dzieciom od czasu do czasu na coś słodkiego, nie zabraniajmy im jeść tego co chcą podczas imprezy urodzinowej i nie odpowiadajmy za dziecko przecząco, gdy ktoś poczęstuje go cukierkiem. Raz na jakiś czas pozwalajmy dziecku także na dokonanie wyboru w kwestii obiadu, nawet jeśli dziecko za każdym razem mówi spaghetti. Niech żywność i przygotowywanie posiłków będzie także polem do świetnej zabawy i okazją do spędzania wspólnie czasu.
Jedzenie na wynos
Czas zwrócić uwagę na to, co my i nasze pociechy jemy poza domem. Warto uczyć najmłodszych planowania swojego dnia i tego co zjemy. Na drugie śniadanie przygotuj dziecku kanapkę, daj jogurt, pudełeczko z orzechami, świeżymi lub suszonymi owocami czy ciastkiem zbożowym. Staraj się unikać dawania dziecku pieniędzy na drugie śniadanie, bo w większości przypadków wybierze ono batona lub chipsy. Jeśli taka sytuacja będzie miała miejsce codziennie, to efektem może być nadwaga, otyłość czy nawet zespół metaboliczny rozpoznawany również u dzieci. Tłumacz swojemu dziecku, dlaczego zdrowy posiłek ma znaczenie i przede wszystkim pamiętaj, że Ty sam jesteś dla swojej pociechy najlepszym przykładem.
Przy stole
Na koniec warto wspomnieć o atmosferze podczas spożywania posiłków. Daj dziecku czas, nie poganiaj, zadbaj o ciszę i spokój, wyłącz telewizor i odłóż telefon. Jeśli jest to możliwe zadbaj o to, by jak najczęściej przy stole spotykali się wszyscy domownicy. Wspólne spożywanie posiłków daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i również może być okazją do spędzenia wspólnie odrobiny czasu.
Inspiracją i wiedzą podzieliła się Ewa Jarosz, dietetyk i praktyk. Autorka książki Zdrowy detoks.
