Na skórze dzieci bardzo często pojawiają się wysypki.
Z pediatrycznego punktu widzenia istotna jest reakcja plamek na ucisk. Reakcję na ucisk możemy sprawdzić uciskając stosunkowo mocno, ale z wyczuciem przeźroczystym przedmiotem np. szklanym spodeczkiem lub szklanką (objaw szklanki) – mówi dr Marek Pleskot.
Wysypkę zaliczamy do blednących, gdy plamki znikają. Wykwity blednące zwykle pojawiają sie w przebiegu mniej groźnych chorób zakaźnych jak szkarlatyna czy rumień zakaźny.
Wysypka, która nie blednie
Problem jest poważniejszy, jeśli czerwono sine plamki nie bledną po uciśnięciu. Taką wysypkę zaliczamy do nieblednących, a wywołują ją wybroczyny.
Wybroczyny powstają w następstwie drobnych krwawień do skóry i są jednym z alarmujących objawów jakie można dostrzec na skórze chorego.
Nagłe i groźne choroby
Do nagłych i potencjalnie groźnych chorób ze zmianami wybroczynowymi zaliczamy „groźną trójkę”:
- inwazyjna choroba meningokokowa,
- choroby nerek (np. zespół hemolityczno-mocznicowy),
- choroby hematologiczno-onkologiczne (np. białaczka)
Wybroczyny spotykamy także w innych patologiach powiązanych z chorobami naczyń krwionośnych i krwi:
- plamicy Schönleina – Henocha,
- małopłytkowości autoimmunizacyjnej,
- toczniu rumieniowatym układowym.
Na szczęście najczęstszą przyczyną wybroczyn lub plamicy są mniej groźne zakażenia wywołane przez wirusy. Wybroczyny mogą być wywołane nawet przez napad złości czy kaszel po zakrztuszeniu.
Lokalizacja wybroczyn i inne objawy
Lokalizacja wybroczyn i objawy dodatkowe mają znaczenie.
- Wybroczyny w górnej części ciała, powyżej linii łączącej brodawki sutkowe, zwykle są mniej groźne.
- Obecność wysypki wybroczynowej poniżej linii łączącej brodawki sutkowe może wskazywać na inwazyjną chorobę meningokokową (IChM). Wysypka charakterystyczna dla IChM to wybroczyny powyżej 2 mm, które nie znikają pod wpływem ucisku.
- Początkowo, u niektórych pacjentów, wysypka może być atypowa (plamisto-grudkowa). Z reguły pierwsze objawy IChM przypominają banalne przeziębienie, stan ogólny chorujących jest bardzo dobry, a ich parametry życiowe nie budzą niepokoju.
Ryzyko zakażenia IChM – Inwazyjną chorobą meningokokową
Ryzyko zakażenia IChM jest większe, gdy dziecko:
- nie jest zaszczepione p/meningokokom,
- jest w złym stanie ogólnym,
- gorączkuje,
- spadek aktywności dziecka utrzymuje się po obniżeniu gorączki,
- współistnieje ból kończyn/stawów (po ok. 7 godzinach od wystąpienia gorączki),
- skóra blada/marmurkowana/sina (po ok. 10 godz.)
- powrót włośniczkowy opóźniony powyżej 2 sekund.
Powrót włośniczkowy oceniamy ściskając delikatnie koniec paluszka dziecka do momentu zblednięcia skóry pod paznokciem. Puszczenie ucisku powinno spowodować ponowne zaróżowienie w czasie 2 sekund.
Podejrzenie IChM wymaga natychmiastowego badania krwi, a po rozpoznaniu natychmiastowego włączenia leczenia.
Radził Doktor Marek Pleskot, lekarz dzieci, który od od 22 lat prowadzi gabinet pediatryczny. Wie o co pytają rodzice i wie czego zwykle nie zdążą wytłumaczyć inni lekarze.
