Ostry ból ucha najczęściej jest objawem stanu zapalnego. Zwykle pojawia się w godzinach nocnych i poprzedzony jest katarem, kaszlem, brakiem apetytu i gorączką.
Zapalenie ucha bez bólu
Ból ucha i charakterystyczne zmiany w obrazie otoskopowym wskazujących na ostre zapalenie ucha środkowego.
Bywają również zapalenia ucha bez bólu. Badania wykazały, że dolegliwości bólowych nie zgłasza 64% dzieci w pierwszych 2 latach życia i 26 % dzieci starszych. Najmłodsze nie mówią, ale mogą cierpieć.
Niemowlęta manifestują dolegliwości bólowe poprzez:
- niepokój,
- płacz,
- niechęć do ssania,
- utratę apetytu.
Pocieranie ucha tak często kojarzone przez rodziców jako objaw bólu nie ma większej wartości diagnostycznej.
Jak się pozbyć bólu?
Gdy jest ból, to koniecznie trzeba się go pozbyć. Należy podać ibuprofen (gdy nie ma przeciwskazań) lub paracetamol. Może być konieczne zastosowanie obu leków, podobnie jak przy wysokiej gorączce. Zobacz dawkowanie leków.
Kiedy udać się do lekarza?
W pierwszej dobie należy zgłosić się do lekarza, gdy objawy silnego bólu występują u małego dziecka, które:
- nie ukończyło sześciu miesięcy,
- nie ukończyło 2 lat i bolą oba uszy.
Niezależnie od wieku należy zgłosić się do lekarza gdy
u cierpiącego z bólu ucha dodatkowo występuje wysoka gorączka i wymioty bądź pojawia się wyciek z ucha.
Podobnie, jeśli dziecko należy do grupy zwiększonego ryzyka, czyli z nawracającymi zapaleniami ucha środkowego, wadami twarzoczaszki, zaburzeniami immunologicznymi, zespołem Downa i zgodnie z wcześniejszymi zaleceniami laryngologicznymi.
U pozostałych dzieci, których problemem jest jedynie ból ucha i ewentualne łagodne zakażenie górnych dróg oddechowych zaleca się „czujną obserwację” dolegliwości. W tym czasie często ból ustępuje, ale gdy występuje (lub gorączka) należy nadal doraźnie podawać leki.
Do lekarza należy zgłosić się po jednym dniu, gdy dolegliwości narastają, lub po 2 dniach gdy nadal się utrzymują.
Kiedy antybiotyk?
Decyzję o podaniu antybiotyku podejmuje lekarz jedynie w razie braku samoistnej poprawy. Ten sposób postępowania pozwala na uniknięcie antybiotykoterapii u około 2/3 chorych, ponieważ w większości przypadków zapalenie ucha ma tendencję do samoistnego ustępowania.
Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego z 2016, pod redakcją: W. Hryniewicz, P. Albrechta, A. Radzikowskiego zalecają, aby:
„U dzieci poniżej 2 roku życia z jednostronnym zapaleniem ucha z umiarkowanie nasilonymi objawami należy wspólnie z rodzicami podjąć decyzję o wstrzymaniu się z interwencją lub natychmiastowym wdrożeniu antybiotykoterapii.
W pozostałych przypadkach niepowikłanego ostrego zapalenia ucha środkowego zalecane jest wstrzymanie się z podaniem antybiotyku przez 48-72 godzin i jednoczesne zastosowanie leczenia przeciwzapalnego i przeciwbólowego i ewentualne jego zlecenie w razie braku poprawy.”
Warto zapamiętać, że gdy ucho boli to najpierw należy podać lek przeciwbólowy, a następnie zastanowić się kiedy należy zgłosić się do lekarza.
Porady udzielił Doktor Marek Pleskot, lekarz dzieci, który od od 22 lat prowadzi gabinet pediatryczny. Wie o co pytają rodzice i wie czego zwykle nie zdążą wytłumaczyć inni lekarze.
