Ból brzucha jako reakcja na stres, strach przed szkołą, objaw depresji i lęków. Przeczytaj.

Ból brzucha a stres

Często okazuje się, że dziecku nic nie jest – a brzuch boli. Wygląda na to, że nasza pociecha za bardzo się wszystkim przejmuje. Badanie przyczyn nawracających bólów brzucha obejmuje analizę czynników stresogennych w rodzinie, szkole i społeczeństwie. Należy ocenić osiągnięcia i niepowodzenia szkolne, oraz rozpoznać ewentualne zaburzenia lękowe, depresję i nieprzystosowanie społeczne.

Strach przed szkołą, dręczenie

Ukrytymi przyczynami bólów może okazać się izolacja lub dręczenie dziecka przez rówieśników oraz trudności w nauce, z czego wynika unikanie zajęć szkolnych. Przyczyna bólu czynnościowego jest złożona i nie została do końca poznana. Wydaje się, że powstaje w jelitach i wynika z nadmiernego odczuwania wrażeń, które przez inne dzieci mogłyby w ogóle nie być dostrzegane, albo nie odbierane jako ból.

Depresja, zaburzenia psychiczne, fobie

Uważa się, że na występowanie dolegliwości wpływają czynniki genetyczne i środowiskowe. U niektórych dzieci niepokój objawia się różnymi dolegliwościami bólowymi, z których najczęstszymi są bóle brzucha i głowy. Niekiedy dokładnie można określić ich początek, związany z pewnymi szczególnymi sytuacjami, takimi jak początek roku szkolnego lub rozwód rodziców. W tej grupie dzieci częściej obserwuje się depresję, zaburzenia psychiatryczne, różnego rodzaju fobie i zaburzenia zachowania.

Nie należy w uproszczeniu zakładać, że stres jest jedyną pierwotną przyczyną bólu. Nie istnieją obiektywne metody pomiaru nasilenia stresu, a poza tym zdarzenie, które staje się jego źródłem dla jednego dziecka (np. klasówka), w przypadku innego może nie wywoływać żadnych wyraźnych skutków emocjonalnych.

Lęki

Niektóre dzieci sprawiają wrażenie przytłoczonych narastającymi emocjami, zaczynają wykazywać lęk, którego nie mogą przezwyciężyć, podczas gdy inne, potrafią wykrzesać jeszcze większą energię, pozwalającą im na zrealizowanie postawionego przed nimi zadania. Spośród dzieci z czynnościowymi bólami brzucha można również wyodrębnić grupę bez wyraźnych czynników psychogennych. Niestety, nadal nie dysponujemy bezpiecznymi, skutecznymi lekami, które moglibyśmy zalecić cierpiącym z powodu czynnościowych bólów brzucha. Uważam, że przede wszystkim należy wytłumaczyć dzieciom i ich rodzicom, że obecnie nic nie wskazuje na niebezpieczną chorobę. Jednocześnie podkreślić, że bóle nie są ani zmyślone, ani urojone. Dolegliwości często porównuję z bolącą głową.

Ważna rola rodziców

Większość z nas miewa bóle głowy i ich przyczyna rzadko kojarzy się z chorobą. Bóle czynnościowe brzucha, podobnie jak boląca głowa, potrafią być uciążliwe, ale na szczęście nie prowadzą do poważnych następstw. Trzeba, aby rodzice w stosunku do swojego dziecka byli wyrozumiali i zaakceptowali występowanie bólu, zachęcając jednocześnie do kontynuowania codziennych obowiązków i uczęszczania do szkoły. Z drugiej strony muszą pamiętać (szczególnie troskliwe babcie), że dzieci łatwo poddają się sugestii, zatem należy powstrzymać się od zadawania pytań na temat bólu, jeśli dziecko akurat się nie skarży.

Lekarz radzi

Swoim pacjentom zalecam zdrową dietę, uregulowany rytm dnia, więcej aktywności fizycznej i dostateczny wypoczynek nocny. Istnieją badania wskazujące, że zwiększona ilość błonnika w diecie oraz probiotyki łagodzą ból brzucha.

Ponieważ w Polsce niewiele dzieci zjada zalecaną ilość warzyw i owoców – modyfikacja diety wydaje się rozważnym działaniem. Ważne, żeby dzieci zjadały posiłki we właściwych porach, koncentrując się na jedzeniu, a nie na oglądaniu telewizji. Własne obserwacje potwierdzają korzystny wpływ intensywnego wysiłku fizycznego na ogólną kondycję psychofizyczną i zmniejszenie dolegliwości. Wiadomo, że właściwe zarządzanie czasem pozwoli uniknąć niepowodzeń, stresów, a także pozostawi odpowiednią liczbę godzin na nocny odpoczynek.

Rola psychologa i psychiatry

Rola psychiatry w leczeniu dziecka z nawracającymi bólami brzucha budzi kontrowersje, dlatego wielu rodziców nie akceptuje jego interwencji. Nie da się jednak ukryć, że niektóre dzieci zgłaszają dolegliwości bólowe o wyraźnym podłożu psychogennym, które mogą powodować opuszczanie zajęć szkolnych i różne inne kłopoty. Problem zdrowotny u tych dzieci nie będzie podatny na zwykłe postępowanie ambulatoryjne. Interwencja psychologa lub psychiatry, doświadczonego w leczeniu przewlekłego bólu, może być pomocna w ustaleniu przyczyny dolegliwości, a także wskazać właściwą drogę postępowania z cierpiącym dzieckiem.

Zobacz również Bóle brzucha u dzieci – skąd się biorą i na co zwrócić uwagę?